Specijalni rezervat prirode “Osredak”, udaljen 14 km od Kruševca, pre pet godina je proglašen za zaštićeno područje druge i delom treće kategorije. Nekada bara, koja je služila za iskop šljunka, danas predstavlja oazu nastanjenu biljnim i životinjskim svetom.
Temeljne vrednosti ovog prostora su očuvanost rukavaca, bara, močvara, biljnih zajednica, kao i raznovrsnost i bogatstvo životinjskog sveta i ptica, naročito strogo zaštićenih, retkih i ugroženih vrsta.
Na lokaciji Specijalnog rezervata prirode „Osredak“ predstavljen je projekat, realizovan u saradnji sa Ministarstvom zaštite životne sredine, u okviru koga su postavljeni osmatračnica za ptice i edukativne informativne table, na edukativnoj stazi, koju neretko posećuju kruševački školarci sa svojim nastavnicima.
Pomoćnica gradonačelnika Kruševca za ekologiju Ana Prvanov je rekla da će, postavljanjem edukativnih tabli, sada na jedan zanimljiv način, posetiocima biti predstavljeno šta to „Osredak“ čuva i zbog čega je proglašen za Specijalni rezervat prirode. Imperativ, prema rečima pomoćnice Prvanov, nije povećanje broja posetilaca već očuvanje rezervata, flore i faune koje na ovom području postoje, odnosno očuvanje ekosistema koji se ovde nalazi. Sve aktivnosti, poput realizacije projekta postavljanja osmatračnice za ptice i informativnih tabli, sprovode se isključio u edukativne svrhe, naglasila je Prvanov.
Nešto manje od 700.000 dinara uloženo je u realizaciju ovog projekta, od čega je sa 20% učestvovao Grad Kruševac, a ostala sredstva je obezbedilo Ministarstvo.
Prema rečima profesora Bratislava Grubača, diplomiranog biologa i ornitologa, koji je poznat širom sveta kao istraživač ptica grabljivica, na prostoru Specijalnog rezervata prirode “Osredak”, na oko 250 hektara, 2009. godine, kada je rađena Studija zaštite rezervata u čijoj izradi je učestvovao, živele su 83 vrste ptica, što je predstavljalo ogroman biodiverzitet ptica. Kada je, skoro deceniju ipo kasnije, ponovo posetio “Osredak” bio je pozitivno iznenađen time što je oko 20% tog prostora sada pokriveno šumom, što je u međuvremenu rezervat dobio i nova vodena staništa, što znači da je podignut i nivo biodiverziteta ptica i faune uopšte.
2023. godine, sprovodeći monitoring u Specijalnom rezervatu prirode “Osredak”, profesor Grubač je došao, kako je sam rekao, do spektakularnih rezultata. Naime, na prostoru ovog rezervata danas živi oko 130 vrsta ptica, što predstavlja više od trećine ukupnog broja vrsta ptica u Srbiji. Detektorom za snimanje glasova, profesor je uspeo još 12 vrsta ptica da identifikuje na ovom prostoru, ali nije bilo dovoljno ispunjenih uslova za potvrđivanje njihovog prisustva. Kako kaže, njegovo mišljenje je da na prostoru rezervata danas može da se vidi i preko 150 vrsta ptica. Prema zvaničnim podacima Ministarstva za zaštitu životne sredine, u SRP “Osredak”, na kvadratnom kilometru, živi u proseku 98 i 99 vrsta ptica, što ovaj rezervat stavlja u sam vrh po gustini naseljenosti različitim vrstama u celoj Srbiji.
Profesor Grubač smatra da bi prostor Specijalnog rezervata prirode “Osredak” trebalo proširiti, s obzorom da je, izgradnjom Moravskog koridora napravljen veliki broj veštačkih jezera, koja postaju veoma značajna staništa za ptice. On ističe lokalitet Ribarskog jezera, kod Kruševca, kao fantastično stanište ptica, svojevrstan rezervat. Na tom prostoru je monitoringom uspeo da pronađe, po prvi put van prostora Vojvodine, gneždenje nekih ptica močvarica, među kojima su galebovi, dosta pataka i vlastelice.
Sa merama zaštite i zabranom ulaska za lovce i ribolovce, “Osredak” je dobio koloniju čaplji, čak pet vrsta ove vrste ptica, što predstavlja jedinstvenu koloniju čaplji u Centralnoj Srbiji.
Profesor Grubač je istakao važnost implementacije donetih mera zaštite Specijalnog rezervata prirode “Osredak”, kako bi se očuvao izuzetan biodiverzitet ptica, ali i drugi biodiverziteti na ovom području.
Jedna od zanimljivosti je da se u zaštićenom rezervatu “Osredak” mogu videti i vidra, divlja mačka, jelen, neke zveri, a od nedavno i dabar.